Новости

АЙБЫНДЫ ТІЛІМ – ТІРЕГІМ!

Тіл – ұлттың жаны, асыл қазынасы, намысы, тыныс тіршілігінің көзі. Ата Заңымызбен қорғалатын халқымыздың үні, тынысы мен оның тіршілігінің белгісі. Тілді құрметтеп, қорғау, келешек ұрпаққа жеткізу, Қазақстанның бақытты да парасатты, білімді де еңбекқор ұл-қыздарына бұйырған бақ.

Сұлтанмахмұт Торайғыровтың «Ана тілі қанның, қиылған жанның, толқытқан көңілдің, лүпілдеген жүректің сығындысы, онда дәм де, мән де болу керек» деген әрбір саналы адамға ой саларлық сөзі бар емес пе еді? Сондықтан туған тіліңді қорғау – туған отаныңды қорғаудан да маңыздырақ іс. Отаныңды жау басып алса, оны ерте ме, кеш пе, әйтеуір, азат етеріңе сенесің. Ал тілің шұбарланса — біткенің. Басқа тілге көшіп, туған тілін ұмытқан және өз атамекеніне қайта оралуға мойны жар бермейтін жалқаулар мен ұлттық рухын жоғалтып үлгерген, өзіңе түрі ғана ұқсайтын қандастарың жаудан бетер қарсыласады. Олардың үлкен бөлігінің ана тілін мойындамай, өзге тілдің мүддесін ашық түрде қолдауының арқасында ұлт жойылуға бет алады. Өкінішті, қазаққа қазақтан өзге ешкімнің де жаны ашымайды! Ұлтымыздың санасын өзгерту үшін туған тілге деген өзгеше бетбұрыс керек-ақ. Менің ойымша ол бетбұрыс қазақ тілін үйретуден басталады. Біздің Қорғалжын ауданында 22 орта білім беру ошағы және 1 мамандандырылған колледж бар. Барлығы мемлекеттік тілде қызмет көрсетеді. Ауданымызда сонымен қатар тілдер орталығы жұмыс жасайды. Ол мекемеде мемлекеттік тілге деген жанашырлық өте жоғары, сөзімнің айғақ-дәлелі «Тәуекел» қазақ тілі клубының жұмысы. Бұл клубта мемлекеттік тілді үйренудің өзіндік қайталанбас ерекшеліктері қалыптасқан. Соның нәтижесінде әрбір тыңдаушыға тіл үйрену өте жеңіл тиеді. Тілдерді оқыту орталығының директоры өзімнің мектеп қабырғасындағы ұстазым, білікті педагог – Мәжитова Бәтжан Мәжитқызы. Өмірінің басым бөлігін оқу-ағату ісіне жұмсаған абзал жан. Аталған мекеме Қорғалжын аудандық ішкі саясат және тілдерді дамыту бөлімі жанынан жұмыс жасайды. Тілдер орталығындағы мамандар мемлекеттік тілді оқыту барысында үлкен жетістіктерге жетіп жүр. Ресми статистикаға сүйенсек, Қорғалжын ауданы Ақмола облысы аудандары ішінен таза қазақтар санынан 97 пайыздан асатын жалғыз ғана аудан болып саналады. Мемлекеттік мекемелердегі басты іс жүргізу құралы – 100% қазақ тілі. Оны біз мақтан етеміз. Тағы бір мақтанатынымыз – ауданымыздағы жарнамалар мен көрнекі ақпараттар, көше атаулары толықтай ана тілімізде жұмыс жасайды.

«Тіл – халық қазынасы, ұлттың жаны». Осы қасиетті ұғымды берік ұстанатын Қорғалжын өңірін мен әрқашан мақтан етемін!

Шоқан ЗӘКАРИН,

тіл жанашыры.

Құрылтайда айтылған тіл мәселесінің маңыздылығы

                 Осыған дейін алғаш рет ұлт ұясы Ұлытауда, кейін түркі әлемінің рухани астанасы Түркістанда өткен Ұлттық құрылтай биыл «Хан ордалы Сарайшықтың» іргесіндегі Атырауда өткендігі белгілі. Қазақ Елінің өркендеуі жолында келелі мәселелер көтерілген Күлтөбенің басындағы жиында көптеген келелі мәселелер көтерілді. Соның бірі, әрі әр отандасымыздың жүрегінен ойып тұрып орын алатын - тіл мәселесі. «Тілім барда айтылар сөз ойдағы» демекші, бұл жиында Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев мемлекеттік тілдің қолданыс аясын кеңейте түсу мәселесіне айрықша тоқталды. Тіл – мемлекеттік саясаттың басты бағыты. Сондықтан да қазір қазақ тілі бизнестің, ғылым мен техниканың тіліне айнала бастады. Бұл үрдісті одан әрі дамытудың ең тиімді әрі төте жолы – ағартушылық делінді.

                     Мемлекет басшысы «Ешкімді мәжбүрлемей, күнделікті өмірдегі қажеттілікті арттыру арқылы тіліміздің тұғырын нығайта береміз» - деді.

Тәуеліздік алғалы бері мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеру жолында талай жобалар жасалып, бірнеше бағдарлама жүзеге асты. Жеткен жетістігіміз де жоқ емес. Бірақ, әлі де болса бұл мәселеде айтылар әттеген-айларымыз көп-ақ. Бұл ретте мемлекет басшысы «Мемлекеттік тілге қатысты құр сөзден ештеңе шықпайды. Ең бастысы, нақты іс болуы керек. Осы тұста, халықаралық «Қазақ тілі қоғамы» туралы ерекше атап өткім келеді. Мен қоғамның «Qazaq tili» эндаумент қорын құру туралы ұсынысын қолдадым. Осы жақсы бастаманы қолында қаржысы бар азаматтар жалғастырып әкетті. Тілімізге қамқорлық танытқан жандарға ерекше ризашылығымды білдіремін. Қалталы, жанашыр азаматтар қорды ұлғайтуға үлес қосады деп сенемін» деді. Иә, шынымен де қазақ тілінің қолданыс аясын кеңейту мен қазақстандықтардың мемлекеттік тілде мейлінше еркін сөйлеуіне қолжеткізуде жалған ұран жарамас. Мұны уақыттың өзі дәлелдеп отыр.

          Бұл орайда «Қазақ тілі қоғамы» тарапынан ғана емес, жалпы еліміз бойынша бұл бағытта жасалып жатқан барлық жұмысты жүзеге асыруға қарқынды үлес қосу барша отандасымыздың ортақ міндеті. Тілге деген құрмет ел мен жерге деген сүйіспеншіліктен бастау алса керек.

Құрылтайда айтылған ұтымды ұсыныстардың тағы бірі – жастарды кітап оқуға баулу. Оқуға құштар ұлт қалыптастырудағы мақсат та мемлекеттік тілді дамыту мәселесімен тамырлас. Әсіресе, қазақ тіліндегі басылымдардың санын арттыру да тіл төңірегіндегі түйінді тарқатуға серпін бермек.   

Ел Президенті Қ.Тоқаев экономиканы дамытуда «Креативті индустрияның» мән-маңызы зор екенін үнемі алға тартады. Оның да сыры мен мәні бар. Өйткені, мемлекеттік тілдің болашағы үшін де бұл мәселенің маңызы өте зор. Мемлекет басшысы «Қазақ тілін дамытамыз десек, қазіргі заманғы әдіс-тәсілдерді барынша тиімді пайдаланған дұрыс. Тек ақпараттық технологияның пайдалы жағын алып, зиянды жағынан сақ болған жөн. Ашығын айтсақ, интернетті талғамсыз пайдалану бала тәрбиесіне теріс ықпал етіп жатыр. Бұл – өкінішке қарай, ақиқат. Балалар түгілі, ата-аналар да әлеуметтік желідегі мағынасыз контентке тым әуес» деді.

Яғни, мемлекеттік тіл, «Креативті индустрия», «Оқуға құштар ел» осы бір ауқымды мәнді қамтитын ұғымдардың ортақ үндестігін мемлекет басшысы Құрылтайда керемет үйлестіріп айтты.

Ендігі міндет айтылған осы бір ауқымды жұмыстарды жүзеге асыру. Бұл ретте алғашында әрине бұқаралық ақпарат құралдарына артылары анық. Тілшілер үшінші Құрылтайда айтылған келелі мәселелерді халыққа барынша тарқата отырып, түсінікті тілмен жеткізсе тыңдар құлақ қана емес, оны орындауға деген ұмтылыс пен жігердің де қалыптасуына үлес қосары анық. Себебі, тіл мәселесін көтеруде бұқаралық ақпарат құралдарының алатын орны ерекше.

Ботагөз Сембайқызы,

«Нұр-Қорғалжын» аудандық газетінің редакторы.

Ұлттық құндылық – тәрбие бастауы

Тәрбие мен оқыту – өзара тығыз байланысты, бір-бірінен бөліп алуға болмайтын біртұтас процесс. Білім беру ұйымдарындағы тәрбие пән мазмұны, сынып сағаттарының және мектептен, сыныптан тыс қосымша білім беру мазмұны арқылы жүзеге асады. 

Биылғы оқу жылындағы тәрбие жұмысында ерекшеліктер мен тәрбие бағдарламасының өзгерістері орын алды. 2023–2024 оқу жылында тәрбие жұмысы келесідей 3 құндылықпен жұмысымызды дамытудамыз. Ол құндылық негізгі 8 бағытты қамтиды. Яғни,  рухани-танымдық тәрбие; құқықтық тәрбие; экономикалық және экологиялық тәрбие; көпмәдениетті және көркем-эстетикалық тәрбие; зияткерлік тәрбие, ақпараттық мәдениетті тәрбиелеу; дене тәрбиесі, салауатты өмір салтын қалыптастыру, оған қоса «Тоғыз ай – 9 іс-шара», «4 тоқсан – 4 өнер», «Оқуға құштар мектеп»  жобасы, өзін-өзі басқару жобасы және ұлттық құндылықтар бойынша жұмыстары жүргізілуде.

«БІРТҰТАС ТӘРБИЕ БАҒДАРЛАМАСЫ» – ұлттық, адами құндылықтарға негізделген. Бұл құжатта білім беру ұйымдарындағы тәрбие жұмысын толыққанды жүзеге асыру үшін білім алушылардың бойында қалыптастырылуы тиіс құндылықтар мен тәрбиенің мақсаты, міндеттері айқындалады. Жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтарды бойына сіңірген, әлемдік озық білімді игерген саналы азаматты тәрбиелеу мақсаты көзделеді.

Тәрбие жұмысын ұйымдастыру кезіндегі басты бағыт – балаға қамқорлық пен құрмет көрсету, сенім арту, балалардың құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз ету, оларды кемсітуге жол бермеу болып табылады. 2023–2024 оқу жылында ата-аналар қауымдастығымен өзара іс-қимылы негізінде тәрбие міндеттерін іске асыруда жұмыс жүргізу «Ата-аналар академиясын» құру, сондай-ақ «4 тоқсан – 4 өнер» жобасы шеңберінде іс-шаралар өткізу, мерейтойлық күндерге арналған кластарда шара ұйымдастыру маңызды аспектілер болып табылады.

         Мектепте тәрбие жұмысы «Біртұтас тәрбие бағдарламасы» өзекті мәселесін басшылыққа ала отырып және ұлттық құндылықтар бойынша ұйымдастырылған жылдық жоспарға сәйкес іс-шаралар өз уақытында өткізілуде. Атап айтқанда, ұлттық мүдде құндылығы бойынша әр жұма мектеп-гимназияда оқушылар ұлттық киім киіп, үлкен қоңырауларда ұлттық ойындар ойнайды.

1.     Ата-аналарды педагогикалық қолдау орталығының жұмыс жоспарына сәйкес әр класта ата-аналар жиналысы жаңа форматта өтеді. Жиналыс барысында ата-аналармен түсіндірме жұмыстары жүргізіледі.

2.     «Оқуға құштар мектеп»  жобасы аясында оқушылар COWORКING мобильді кітапханасында электронды оқулықтар оқиды.

3.     Мектептегі өзін-өзі басқару жобасы аясында оқушылар аудандық, облыстық, республикалық, халықаралық іс-шараларға қатысады. Жұмыс барысында мектеп президенті Балташ Асанхайырхан өзінің көшбасшылық қабілетімен мектебімізді жоғары дәрежеде көрсетіп келеді.

Оқушылардың өзін-өзі басқаруы – бұл оқушылардың мектеп өміріне белсене араласуының бір түрі. Бұл балалардың педагогикалық ұжыммен және басшылықпен бірлесіп оқу-тәрбие процесін ұйымдастырудағы мәселелерді шешуге қатысуын көздейді.

Іс-шара барысында қатысушылар оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруда білім беру ұйымдарындағы оқу жылында жүзеге асырылатын тәрбие жұмысының бағытын, құндылықтар негізінде тәрбие жұмысын ұйымдастыру ерекшеліктерін, білім алушылардың бойында құндылықтарды пәндік мазмұн, сынып сағаттары мен сыныптан тыс әлеуметтік тәжірибелер арқылы дарытудың әдіс-тәсілдерін меңгеріп, өзара пікір алмасып, ойларын ортаға салып, ертеңгі ұрпақты жан-жақты үйлесімді дамыған тұлға етіп тәрбиелеудің тиімді жолдары талқыланады. Айта кетейік, барлық өңірде  білім беру ұйымдарының жалпы тәрбие жұмысының мазмұнында ұлттық мүдде, ар-ұят, талап сияқты құндылықтар көрініс табуы қажеттілігін атап, жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар тұла бойына шоғырланған жеке тұлға тәрбиелеу мақсатында қатысушыларға тәрбие процесін ұйымдастырудың ерекшеліктері мен тиімділігін арттырудың жолдары бойынша түсіндіру жұмыстары жүргізілуде.

Өскелең жас ұрпақты рухани-адамгершілік қасиетке баулу, тәрбиелеу – барлық кезеңде өзекті. Біздің келешегіміз – жас ұрпақ, ал ұрпақ тәрбиесі – адамзаттың мәңгілік тақырыбы. 
      Ел ертеңі болар бүгінгі балалар мен жасөспірімдерді тәрбиелеу, әлеуметтік тұрғыдан барынша қамтамасыз ету, толыққанды білім алуына жағдай жасау, олардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау – қазақ елінің ұлттық саясатының басты бағыттарының бірі. 

                                                                    Қорғалжын ауылының мектеп-гимназиясының директордың

тәрбие ісі жөніндегі орынбасары

Ашимова Гульмира Каримжановна

Туған өлке тарихының парақтары...

Кәзіргі заманда адам баласы бүкіл әлем бойына саяхатқа шыға алады. Бұрын-соңды болмаған сұлулык көріністерге, экзотикалық жануарлар мен өсімдіктерге таңдана алады. Бейтаныс адамдардың таңғажайып әдет-ғұрыптары мен өмір салтына таң ғалып, үйреніп те жатады. Бірақ жүректің түбінде, өз жеріне, туған табиғатына деген махаббаты сақталып, жылдар бойы өшпейтін сезімге айналады.